Financiële instellingen voeren bij (groot)zakelijke klanten onderzoek uit naar risico’s rondom milieu en maatschappij, ook wel Environmental Social Risks genoemd.
Dit onderzoek naar factoren rondom milieu en maatschappij staat bekend als een ‘ESR-analyse’, maar wat is dit precies en waar bestaat deze analyse uit?
In dit artikel gaan we dieper op ESR Due Diligence in. We bespreken wat ESR en ESG zijn en hoe een ESR-analyse verschilt afhankelijk van het soort klant.
Wat zijn Environmental Social Risks (ESR’s)?
Environmental Social Risks (ESR’s) zijn potentiële risico’s die bedrijven lopen vanwege hun impact op het milieu en de samenleving. Deze risico’s kunnen ontstaan uit verschillende factoren in de bedrijfsvoering, zoals productieprocessen, toeleveringsketens en arbeidsbeleid.
Milieurisico’s kunnen variëren van vervuiling en ontbossing tot waterschaarste en klimaatverandering. Maatschappelijke risico’s kunnen voortkomen uit zaken zoals arbeidskwesties, schendingen van de mensenrechten en corruptie.
Bedrijven die er niet in slagen om Environmental Social Risks effectief te beheersen, kunnen aanzienlijke financiële verliezen en reputatieschade ondervinden. Milieu- en maatschappelijke risicofactoren kunnen daarnaast van invloed zijn op belanghebbenden zoals werknemers, klanten, leveranciers en gemeenschappen waarin het bedrijf opereert.
Wat is een Environmental Social Risk (ESR) analyse?
Een Environmetal Social Risk (ESR) analyse is een onderzoek naar een bedrijf of commerciële groep, waarbij gekeken wordt naar het beleid rondom milieu- en maatschappelijke risico’s. Bij een ESR-analyse wordt onderzocht in hoeverre een organisatie zijn ecologische en maatschappelijke verantwoordelijkheid neemt door middel van hun beleid.
Het wordt steeds belangrijker om maatschappelijk verantwoord en milieubewust te ondernemen. Dit betekent dat het voor zowel organisaties als stakeholders belangrijk is om rekening te houden met zogeheten ‘Environmental Social Risks’.
Ook voor financiële instellingen is het belangrijk om na te gaan of er sprake is van significante maatschappelijke of milieu-gerelateerde risico’s. Dit geldt zeker wanneer het om financieringen of vergelijkbare financiële producten gaat.
Wanneer er geen gedegen onderzoek naar ESR-factoren gedaan is, bestaat de kans dat een financiële instelling onbedoeld betrokken raakt bij (het financieren van) ernstige milieuvervuiling, de schending van mensenrechten of andere onwenselijke gedragingen.
Dergelijke ESR-gebonden risico’s kunnen een financiële instelling grote schade toebrengen. Er wordt namelijk van financiële instellingen verwacht dat zij binnen redelijkheid weten met wie ze zaken doen op basis van het ‘Know Your Customer (KYC)‘ principe.
Er bestaat een aanzienlijk reputatierisico wanneer niet aan deze verwachting voldaan wordt. Zo zijn er meerdere grootbanken in het verleden negatief in het nieuws gekomen door betrokkenheid bij onder andere de schending van mensenrechten.
Indien in deze situaties een gedegen onderzoek naar de Environmental Social Risks had plaatsgevonden, had dit deze onwenselijke situatie voor de betrokken banken kunnen voorkomen.
Ben jij geïnteresseerd in een carrière binnen KYC? Bekijk onze vacatures!Wat is Environmental, Social and Governance (ESG)?
ESG staat voor Environmental, Social and Governance en betreft een raamwerk dat beoordeelt hoe duurzaam en verantwoord een bedrijf opereert. Environmental verwijst naar de milieueffecten, Social naar de manier van omgang met werknemers en gemeenschappen, en Governance naar de opbouw, honorering en transparantie van het bestuur.
Het kunnen doen van een goede ESR-analyse hangt in grote mate samen met de vergrote aandacht van investeerders voor ‘Environmental, Social and Governance’. Deze zogenoemde ESG-factoren worden door investeerders meegenomen in hun overweging om al dan niet in een organisatie te investeren.
Er ligt een verhoogde druk op organisaties om een gepast beleid rondom milieu, maatschappij en bestuur op te stellen. Veel corporate entiteiten kiezen er daarom voor om hun beleid op het gebied van ESG vast te leggen in een ‘ESG-rapport’.
In een ESG-rapport kan een organisatie weergeven hoe ze met ESG-gerelateerde zaken omgaan. Hierbij kun je denken aan onder andere:
- CO2 uitstoot (en hoe men tracht dit in de toekomst te verminderen)
- Verduurzamende maatregelen en bestrijding van klimaatverandering
- Omgang met natuurlijke bronnen en behoud van biodiversiteit
- Duurzaamheid van de toeleveringsketen
- Projecten rondom inclusiviteit en diversiteit op de werkvloer
- Mensenrechten en arbeidsnormen
- Binding van werknemers aan het bedrijf
- Maatschappelijke betrokkenheid
- Draagvlak vanuit de plaatselijke bevolking voor de activiteiten van het bedrijf
- Interne controles en klokkenluidersregelingen
- Beleid omtrent (interne) audits
- Samenstelling (en diversiteit) van het bestuur
- Rechten van aandeelhouders
Hoe organisaties hun ESG-gerelateerde informatie rapporteren, mogen ze op dit moment nog zelf invullen. Wel zijn er enkele normen opgesteld door onafhankelijke instituten (bijvoorbeeld het Global Reporting Initiative), die richting aan de vorm van rapportage kunnen geven.
Per 1 januari 2024 worden beursgenoteerde organisaties echter verplicht vanuit de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) om op basis van nieuwe rapportagestandaarden genaamd de European Sustainability Reporting Standards (ESRS) te rapporteren omtrent ESG.
De verplichtingen vanuit de CSRD gelden vanaf 2025 ook voor grote organisaties die niet onder de Non-Financial Reporting Directive (NFRD) vallen. Daarnaast geldt de richtlijn vanaf 2026 ook voor beursgenoteerde MKB-bedrijven.
Naast interne rapportage van individuele bedrijven, kunnen ook ‘ESG-scores’ toegekend worden door onafhankelijke partijen zoals Sustainalytics en Bloomberg. Deze partijen kijken naar soortgelijke punten als hierboven genoemd. Op basis van beschikbare onafhankelijke datapunten en intern beleid wordt vervolgens een ESG-score toegekend.
De OECD en de implementatie van ESR en ESG beleid
De OECD (Organization for Economic Co-operation and Development) is een intergouvernementeel samenwerkingsverband dat in 1961 is opgericht om wereldhandel en internationale economie te stimuleren. Er zijn wereldwijd 38 landen bij de OECD aangesloten.
De OECD stelt normen voor hoe internationale organisaties maatschappelijk verantwoord kunnen ondernemen. Hierbij wordt de focus gelegd op duurzaamheid en de sociale impact (ESR- en/of ESG- factoren) van multinationale organisaties.
Ook de rol van financiële instellingen als drijvende kracht achter de verduurzaming wordt door de OECD onderkent. Om die reden heeft de OECD richtlijnen opgesteld voor financiële instellingen rondom milieu en maatschappij bij hun klanten.
De richtlijnen in ‘Due Diligence for Responsible Corporate Lending and Securities Underwriting’ zijn opgesteld naar aanleiding van input vanuit verschillende overheidsinstellingen, internationaal opererende banken en vakbonden.
Deze richtlijnen moeten financiële instellingen helpen om te controleren of multinationale organisaties de ‘OECD Guidelines for Multinational Enterprises’ voldoende geïmplementeerd hebben.
Door de richtlijnen van de OECD te volgen, hebben financiële instellingen beter inzicht in de environmental social risks die een multinationale organisatie met zich mee kan brengen.
Environmental Social Risk (ESR) Due Diligence in de praktijk
Hoe informatie over de verschillende ESR- en ESG-gerelateerde factoren rondom milieu, maatschappij en bestuur achterhaald kan worden, verschilt afhankelijk van het soort organisatie.
Een ESR-analyse wordt meestal met name uitgevoerd bij grootzakelijke (beursgenoteerde) bedrijven. Sommige financiële instellingen (denk bijvoorbeeld aan Triodos Bank) kiezen er daarnaast voor om ESR breder toe te passen, dus ook op MKB klanten.
Het achterhalen van Environmental Social Risks verschilt aanzienlijk tussen de MKB en de grootzakelijke klant. We staan bij beide vormen van ESR-analyses kort stil.
ESR-analyse bij een grootzakelijke klant
Zoals besproken rapporteren veel grootzakelijke klanten zelf hun ESG-beleid en ontwikkelingen. Deze rapporten kunnen een goed startpunt vormen voor een Environmental Social Risk analyse.
ESG-zelfrapportage schept echter vaak een rooskleuriger beeld dan hoe de situatie in de realiteit is. Het is daarom belangrijk om ook naar objectieve datapunten te kijken en het ESG-rapport hieraan te toetsen.
Soms wordt het ESG-beleid of -rapport van een entiteit ge-audit door een onafhankelijke en betrouwbare partij. In dit geval is het rapport betrouwbaarder dan wanneer dit niet is gebeurd. Bevindingen zullen zijn opgenomen in een ‘audit report’.
Bepaalde ESG- of ESR-gerelateerde certificaten kunnen daarnaast een goede indicatie van duurzaamheid, maatschappelijke betrokkenheid en interne transparantie geven. ESR-gerelateerde certificeringen zijn vaak branche afhankelijk en vormen een onafhankelijk datapunt. Er moet immers aan de certificeringseisen voldaan worden.
Informatie over bepaalde ESR-gerelateerde terugkoppelingsmechanismen kan vaak op de website van een klant gevonden worden. Hierbij kun je bijvoorbeeld denken aan klachtenprocedures en klokkenluidersregelingen.
Afhankelijk van de financiële instelling zal het beleid rondom aanvaardbare ESG- of ESR-risico’s die uit een Environmental Social Risk analyse rollen afwijken. De financiële instelling is vrij zelf invulling te geven aan hun ESR-beleid.
ESR-analyse bij een MKB-klant
Een Environmental Social Risk analyse kan lastiger zijn bij MKB klanten. Deze hebben immers niet (altijd) te maken met investeerders. Zodoende hebben MKB ondernemers er geen direct belang bij om een ESG-rapport op te stellen.
Bij een MKB klant berust het ESR-onderzoek in grote mate op een combinatie van klantcontact en de evaluatie van (eventuele) certificaten.
In het ESR-gerelateerde klantcontact zal gevraagd worden om toe te lichten hoe het bedrijf met duurzaamheid, maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) en arbeidsrechten omgaat. De prospect klant kan zelf toelichten hoe dit bij diens bedrijf in zijn werk gaat.
Een klant kan bijvoorbeeld laten blijken dat er oog is voor ESR door te investeren in verduurzaming van het bedrijfspand. In dit geval kan mogelijk ook bewijs geleverd worden van groene energie contracten, zonnepanelen of het installeren van dubbel glas.
ESG-factoren als een duurzame oorsprong van grondstoffen of producten, langdurige arbeidsrelaties, etc. kunnen ook een rol spelen. Ook hier kunnen bewijsstukken als ondersteuning van de claims dienen.
Certificeringen van de MKB klant zelf of van diens leveranciers kunnen een belangrijke rol spelen in de uiteindelijke ESR-beoordeling van de klant. Deze certificeringen zijn ook bij MKB klanten branche-specifiek.
Je kunt bij ESR-certificeringen bijvoorbeeld denken aan een GOTS (Global Organic Textile Standard) certificering bij mode specialisten of een UTZ certificering voor eerlijke handel in landbouw grondstoffen van boeren.
Zoals eerder genoemd is het uitvoeren van een Environmental Social Risk analyse bij MKB klanten (nog) niet de norm binnen de financiële sector. Zodoende zijn de ESG-normen die vanuit banken die besluiten dit wél te doen sterk afhankelijk van intern beleid en visie.
KYC analisten & specialisten bij Etage 0
Etage 0 is een detacheringsbureau gespecialiseerd in KYC. Onze professionals werken op (tijdelijke) opdrachtbasis bij gerenommeerde opdrachtgevers zoals ABN Amro, ING, Bank Mendes Gans, Robeco en meer. Bekijk onze KYC vacatures of neem contact op om de mogelijkheden voor jouw organisatie te bespreken.
