Wanneer je als CDD Analist met zakelijke klanten (organisaties) werkt, kom je veel verschillende rechtsvormen tegen tijdens de onderzoeken.
Met welke rechtsvorm je te maken hebt kan invloed op een UBO- en eigendomsanalyse hebben, maar wat zijn rechtsvormen nu eigenlijk?
In dit artikel bespreken we wat een rechtsvorm is, welke er zijn en hoe een specifieke rechtsvorm invloed kan hebben op de eigendomsanalyse van een klant.
Wat is een rechtsvorm?
Een rechtsvorm verwijst naar de juridische vorm die een onderneming aanneemt. Voor welke rechtsvorm gekozen wordt bij oprichting van een organisatie, hangt af van verschillende overwegingen van de oprichters.
Verschillende rechtsvormen hebben verschillende rechten en verplichtingen ten aanzien van belasting en rapportage. Daarnaast heeft een rechtsvorm ook invloed op de manier waarop eigendom en zeggenschap binnen een organisatie geregeld is en wie aansprakelijk is bij eventuele schulden.
Wat is een rechtspersoonlijkheid?
Het verschilt per rechtsvorm of er sprake is van een ‘rechtspersoonlijkheid’. Wanneer dit het geval is spreek je van een ‘rechtspersoon’, maar wat is dat nu eigenlijk? Als een juridische entiteit een rechtspersoon is, betekent dit dat de entiteit op zichzelf staat in juridische zin: net als een natuurlijke persoon heeft een rechtspersoon bepaalde rechten en plichten.
Een rechtspersoon kan net als een natuurlijke persoon aansprakelijk gesteld worden voor eventuele schulden. Dit houdt in dat de eigenaren van een rechtspersoon niet (of beperkt) met hun privévermogen aansprakelijk te stellen zijn.
Daarnaast betekent dit ook dat juridische entiteiten zonder rechtspersoonlijkheid niet aansprakelijk gesteld kunnen worden. In dit geval zijn de eigenaren met hun privévermogen aansprakelijk voor eventuele schulden die via de onderneming opgebouwd worden.
UBO’s en rechtsvormen
Het identificeren van UBO’s (uiteindelijke belanghebbenden) werkt bij verschillende rechtspersonen in principe hetzelfde; er wordt bepaald wie meer dan 25% eigendoms- of zeggenschapsrechten heeft of wie feitelijke zeggenschap (factual control) heeft.
Wat per rechtspersoon echter wel kan verschillen, is hoe deze eigendoms- en zeggenschapsrechten verdeeld zijn. Daarnaast kan het per rechtsvorm ook verschillen wat je in de regel zult aantreffen en hoe de UBO’s te achterhalen zijn.
Rechtsvormen met rechtspersoonlijkheid
In Nederland zijn er een aantal erkende rechtsvormen met een rechtspersoonlijkheid. Dit gaat om de volgende rechtsvormen:
- Besloten Vennootschap (B.V.)
- Naamloze Vennootschap (N.V.)
- Stichting
- Vereniging
- Coöperatie
- Onderlinge Waarborgmaatschappij
- Kerkgenootschap
- Publiekrechtelijke persoon
- Organisaties die overheidstaken uitvoeren
- Limited Liability Partnership (LLP)
- Stichting Administratiekantoor (STAK)
We staan hieronder stil bij de opbouw en UBO-identificatie bij een aantal veelvoorkomende rechtsvormen met rechtspersoonlijkheid.
Rechtsvormen en organisatie structuren onderzoeken? Bekijk onze CDD vacatures!Besloten Vennootschap (B.V.)
Een besloten vennootschap kan door één of meerdere natuurlijke personen opgericht worden. Voor de oprichting van een B.V. is in principe geen startkapitaal nodig. Eigendom en zeggenschap van een B.V. worden ondergebracht in aandelen. De aandeelhouders hebben recht op een percentage van de winst en/of op een percentage zeggenschap in de B.V.
UBO’s worden bij een B.V. zodoende bepaald op basis van de eigendoms- en zeggenschapsrechten van de aandeelhouders. Aandeelhouders worden vastgelegd in een aandeelhoudersregister, welke B.V.’s verplicht zijn bij te houden. Stemrechten die verbonden worden aan aandelen zijn terug te vinden in de statuten.
Naamloze Vennootschap (N.V.)
Een naamloze vennootschap kan ook door één of meer natuurlijke personen opgericht worden. Bij het oprichten van een N.V. is een minimaal startkapitaal van € 45.000,- vereist. Eigendom en zeggenschap van een N.V. wordt ondergebracht in aandelen. Deze aandelen kunnen onder bepaalde voorwaarden eventueel ook beursgenoteerd worden.
UBO’s worden bij een N.V. bepaald op basis van de eigendoms- en zeggenschapsrechten van de aandeelhouders. Bij niet-beursgenoteerde N.V.’s worden aandeelhouders vastgelegd in een aandeelhoudersregister. Stemrechten die verbonden worden aan aandelen zijn terug te vinden in de statuten.
Stichting
Een stichting kan door één of meer natuurlijke personen met een maatschappelijk, sociaal of ideëel doel opgericht worden. Eventuele winst wordt gebruikt om dit doel te bereiken. Er is dus geen winstoogmerk.
Gezien er geen aandelen zijn en er tevens geen winstoogmerk is, kunnen UBO’s bij stichtingen zelden op basis van eigendomsrechten worden vastgesteld. Soms kan er wel sprake zijn van begunstigden van een stichting. Wanneer er maximaal drie begunstigden van een stichting zijn, gelden deze als UBO.
Meestal worden de UBO’s van een stichting op basis van zeggenschap of feitelijke zeggenschap vastgesteld, dit is terug te vinden in de statuten. Wanneer ook dit niet mogelijk is, worden de bestuurders als pseudo-UBO’s geregistreerd.
Let op: een stichting wordt gezien als een rechtsvorm met een verhoogd risico op financiering van terrorisme. Charitatieve instellingen zoals stichtingen worden relatief vaak voor dit doeleinde gebruikt.
Coöperatie
Een coöperatie is in essentie een samenwerkingsverband tussen ten minste twee partners. Voor het oprichten van een coöperatie is in principe geen startkapitaal nodig.
De winst van een coöperatie wordt verdeeld op basis van de hoeveelheid geleverd werk van de leden. Bij een coöperatie komt het zelden voor dat één van de leden meer dan 25% van de eigendom of zeggenschap heeft. Zodoende worden meestal pseudo-UBO’s aangewezen.
Limited Liability Partnership (LLP)
Een LLP is een Britse rechtsvorm die ook in Nederland erkend wordt. De oprichting dient in het Verenigd Koninkrijk te gebeuren, waarna de LLP ook bij de KVK geregistreerd kan worden.
Deze rechtsvorm betreft een samenwerkingsverband tussen verschillende partners. Dit kunnen zowel natuurlijke personen als rechtspersonen zijn. Deze partners zijn slechts beperkt aansprakelijk. De normale identificatie van UBO’s (meer dan 25% eigendom, zeggenschap of feitelijke zeggenschap) is van toepassing.
Stichting Administratiekantoor (STAK)
Een STAK is een rechtspersoon die wordt opgericht om aandelen in een andere rechtspersoon te beheren. De eigendoms- en zeggenschapsrechten worden hierbij uitgesplitst: de zeggenschap komt in handen van het bestuur van de STAK en de eigendomsrechten komen bij de certificaathouders van de STAK te liggen.
Omdat het volledige zeggenschap bij de bestuurders van de STAK ligt, worden bestuurders van deze rechtsvorm vaak als UBO aangemerkt. Daarnaast worden ook Certificaathouders met een winstrecht van meer dan 25% als UBO gezien.
Let op: STAK’s worden regelmatig gebruikt om de identiteit van UBO’s te beschermen. Gezien deze rechtsvorm de UBO-identificatie lastiger maakt, kan een STAK een verhoogd risico vormen.
Rechtsvormen zonder rechtspersoonlijkheid
In Nederland zijn er vier erkende rechtsvormen zonder een rechtspersoonlijkheid. Dit gaat om de volgende rechtsvormen:
- Eenmanszaak
- Vennootschap onder firma (V.O.F.)
- Maatschap
- Commanditaire Vennootschap (C.V.)
- Trust (alleen onder bepaalde voorwaarden o.b.v. het ‘Haags trust-verdrag‘)
We staan hieronder kort stil bij de opbouw en UBO-identificatie bij deze vier rechtsvormen zonder rechtspersoonlijkheid.
Eenmanszaak
Zoals de naam al doet vermoeden, wordt deze rechtsvorm opgericht door een enkele persoon. Deze persoon is zelf volledig verantwoordelijk voor diens zaak en is tevens persoonlijk aansprakelijk. Het identificeren van de UBO bij een eenmanszaak is dan ook erg eenvoudig; de UBO is altijd de oprichter van de eenmanszaak.
Vennootschap onder firma (V.O.F.)
Een V.O.F. is een rechtsvorm waarbij twee of meer natuurlijke persoon onder een gezamenlijke naam ondernemen. Iedere vennoot is persoonlijk aansprakelijk. Bij een V.O.F. gelden de normale normen voor het identificeren van de UBO(’s). Meestal zullen één of meer van de vennoten kwalificeren als UBO op basis van zowel eigendom als zeggenschap.
Maatschap
Bij een maatschap werken verschillende natuurlijke personen binnen een beroepsgroep samen onder één (handels)naam. Iedere ‘maat’ is in gelijke mate aansprakelijk voor eventuele schulden en tevens mede-eigenaar.
Afspraken over de rechten en plichten van de verschillende maten worden vastgelegd in een bindend contract. Door inzicht te krijgen in de winst- en zeggenschapsrechten die in dit contract zijn vastgelegd, kan achterhaald worden wie als UBO kwalificeren.
Let op: het verschil tussen een maatschap en een V.O.F. gaat verdwijnen. Beiden worden in de toekomst als ‘personenvennootschap’ aangemerkt en de nieuwe rechtsvorm krijgt een rechtspersoonlijkheid.
Commanditaire Vennootschap (C.V.)
Een C.V. bestaat uit twee verschillende soorten vennoten; de beherend vennoot en stille of commanditaire vennoot. De beherend vennoot is verantwoordelijk voor de dagelijkse bedrijfsvoering, waar de stille vennoot als geldschieter fungeert. De beherend vennoot kan aansprakelijk gesteld worden voor eventuele schulden.
Zowel de beherend vennoot als de stille vennoot kunnen worden aangemerkt als UBO, respectievelijk op basis van zeggenschap of eigendom. Wie als UBO wordt aangemerkt is afhankelijk van de winst- en zeggenschapsrechten, welke vastgelegd worden in een contract.
Trust
Een trust, ook wel een ‘trust fund’ genoemd, is een rechtsvorm die gebruikt wordt om vermogen te beheren. Het vermogen van een natuurlijke persoon of rechtspersoon (de settlor, trustor of grantor) wordt via de rechtsvorm overgedragen naar een ‘trustee’, welke dit vermogen beheerd.
Het vermogen dat in het beheer van de trustee is, wordt onder bepaalde voorwaarden (periodiek) uitgekeerd aan de begunstigde(n), ook wel de ‘beneficiary’ genoemd.
De rechten en plichten van de verschillende partijen in een trust worden vastgelegd in een contract, ook wel de ‘trust agreement’ genoemd. Door inzicht te krijgen in de trust agreement, kunnen de UBO’s achterhaald worden. Vaak worden zowel de trustor als de beneficiary en de trustee als UBO aangemerkt.
Let op: een trust wordt vaak gezien als een risicovolle rechtsvorm. Dit hangt samen met het relatief moeilijk kunnen achterhalen van de UBO’s. Daarnaast worden trusts ook regelmatig gebruikt om belasting te ontwijken of zelfs te ontduiken.
Rechtsvormen in de praktijk
Er zijn dus veel verschillende rechtsvormen die je als CDD Analist tegen kan komen bij het onderzoeken van organisaties, zowel mét als zonder rechtspersoonlijkheid. Belangrijk is om altijd zorg te dragen voor een zorgvuldige omgang met de desbetreffende rechtsvorm.
Hierbij is het voornamelijk van belang dat de UBO’s op gepaste wijze geïdentificeerd en geverifieerd worden. Daarnaast is het goed om op de hoogte te zijn van eventuele (verhoogde) risico’s bij bepaalde rechtsvormen.
CDD professionals bij Etage
Etage 0 is een detacheringsbureau gespecialiseerd in CDD. Onze professionals werken op (tijdelijke) opdrachtbasis bij gerenommeerde opdrachtgevers zoals ABN Amro, ING, Bank Mendes Gans, Robeco en meer. Bekijk onze CDD vacatures of neem contact op om de mogelijkheden voor jouw organisatie te bespreken.
