Tijdens een cliëntenonderzoek kunnen zowel objectieve als subjectieve indicatoren naar voren komen die de risicoclassificatie van een klant kunnen beïnvloeden.
Risico-indicatoren kunnen dus opgedeeld worden in ‘objectieve’ en ‘subjectieve’ indicatoren, maar wat is het verschil hiertussen nu precies?
In dit artikel gaan we in op de indicatoren die vanuit de Wet ter voorkoming van witwassen en het financieren van terrorisme (Wwft) als objectief en subjectief aangemerkt worden.
Het melden van ongebruikelijke transacties
De Wwft verplicht financiële instellingen om een melding te maken wanneer er een (voorgenomen) ongebruikelijke transactie wordt geconstateerd. Deze melding kan gedaan worden via het meldingsportaal van de Financial Intelligence Unit (FIU) Nederland.
Het doen van een dergelijke melding wordt een ‘Melding Ongebruikelijke Transactie’ (MOT) genoemd. Een melding bij de FIU moet altijd geheim gehouden worden voor de klant. Er is namelijk sprake van een ‘tipping off’ verbod vanuit de Wwft.
Wat zijn ongebruikelijke transacties?
In principe is er sprake van een ongebruikelijke transactie wanneer een (voorgenomen) transactie niet past binnen het ‘normale’ gebruik van een rekening. Dit hangt sterk samen met het klantbeeld. De verwachting omtrent de transactiepatronen zal bijvoorbeeld verschillend zijn bij een internationale organisatie ten opzichte van een MKB klant of natuurlijke persoon.
Het is belangrijk om ongebruikelijke transacties op te sporen, aangezien deze kunnen wijzen op een risico op verschillende vormen van financieel-economische criminaliteit. Door ongebruikelijke transacties te identificeren en te melden bij de FIU, wordt het financiële systeem beschermd tegen de risico’s die mogelijk met een transactie gepaard gaan.
Om in te schatten of er bij een klant sprake is van een ongebruikelijke transactie of transactiepatroon, kan gebruik gemaakt worden van objectieve en subjectieve indicatoren. Beide soorten indicatoren kunnen aanleiding zijn voor het doen van een melding, maar moeten op een andere manier behandeld worden.
Wat zijn objectieve indicatoren?
Objectieve indicatoren zijn transacties en/of gedragingen op een rekening die objectief risicovol zijn volgens de normen die in de Wwft gesteld worden. Ze zijn dus niet voor interpretatie vatbaar en kunnen altijd bestempeld worden als ‘ongebruikelijk’.
Het kan per soort financiële instelling verschillen wat als objectieve indicator wordt voorgeschreven vanuit de Wwft. Enkele voorbeelden van een objectieve indicatoren van een ongebruikelijk transactie zijn (niet limitatief):
- Contante (wissel)transacties met een waarde van > € 10.000,- waarbij contante omwisseling in een andere valuta of van kleine naar grote coupures plaatsvindt (deze meldgrens zal waarschijnlijk verlaagd worden naar > € 3.000, maar de ingangsdatum van deze maatregel vanuit het plan van aanpak witwassen is momenteel nog niet bekend)
- Betalingen van > € 15.000,- d.m.v. een creditcard of prepaid card
- Contante stortingen met een bedrag > € 10.000 t.b.v. een creditcard of een vooraf betaald betaalinstrument (prepaid card)
- Een geldtransfer van > € 2000,-, tenzij de afwikkeling ervan gedaan wordt door een andere Wwft meldingsplichtige instelling
Wanneer er sprake is van een objectieve indicatie van een ongebruikelijke transactie, moet er altijd een melding van deze transactie gemaakt worden bij de FIU. De context van de transactie heeft geen invloed op deze meldplicht.
Het kan wel nuttig zijn voor het vervolgonderzoek van de FIU om een goede beeld te schetsen van de klant in bredere context. Hierbij kun je bijvoorbeeld ook andere (subjectieve) risico indicatoren weergeven die van invloed zijn op de verdere analyse van de klant.
Werken met objectieve en subjectieve indicatoren? Bekijk onze KYC vacatures!Wat zijn subjectieve indicatoren?
Subjectieve indicatoren zijn factoren die een klant verdacht maken op basis van criteria die niet in de categorie van objectieve indicatoren vallen. Bij het beoordelen van subjectieve indicatoren is de context – in tegenstelling tot bij objectieve indicatoren – wél belangrijk.
Een subjectieve indicator kan een enkele gedraging zijn of een combinatie van factoren en gedragingen van de klant. Enkele voorbeelden van subjectieve indicatoren van een ongebruikelijke transactie zijn (niet limitatief):
- Factoren omtrent landen en gebieden
- Factoren m.b.t. het vaststellen van de identiteit van de klant of diens eigendomsstructuur
- Factoren omtrent de gebruikelijkheid van de dienstverlening
- Ongebruikelijke transacties (welke niet onder de objectieve indicatoren vallen)
- Ondoorzichtige transacties (bijvoorbeeld door toonderpapieren of bovenmatig gebruik van contanten)
- Complexe eigendomsstructuren
Subjectieve indicatoren worden op een case-by-case basis beoordeeld door de KYC Analist die het dossier behandelt. Het is hierbij belangrijk dat de analist gebruik maakt van zijn/haar ervaring, professionele inschatting, beschikbare documentatie en verklaringen van de klant.
Subjectieve indicatoren geven een algemeen beeld van de klant, diens transparantie en integriteit. Een goede vastlegging van subjectieve indicatoren kan dan ook helpen bij het analyseren van transacties die de klant onderneemt vanuit een bredere context.
Het kan voorkomen dat een transactie van een klant verdacht lijkt. Wanneer dit risico bestaat uit een subjectieve indicator, kan dit risico eventueel verklaard worden vanuit openbare bronnen, documentatie en/of verklaringen vanuit de klant.
Wanneer het risico op deze manier voldoende verklaard, gemitigeerd en beheerst kan worden, hoeft er geen melding van de transactie gemaakt te worden. Anderzijds is het ook mogelijk dat een transactie slechts beperkt verdacht lijkt wanneer deze op zichzelf bekeken wordt.
Als er echter gekeken wordt naar de bredere context (eigendomsstructuren, internationale transacties en patronen), kan op basis van subjectieve indicatoren ook beoordeeld worden dat de transactie in de bredere context wél verdacht is en dus gemeld moet worden.
Bij aanwezigheid van subjectieve indicatoren hoeft dus alleen tot melding overgegaan te worden wanneer er een aanleiding is om aan te nemen dat een transactie mogelijk verband houdt met illegale activiteiten.
Invulling van beleid rondom subjectieve indicatoren
Gezien het beoordelen van subjectieve indicatoren zonder verdere richtlijnen lastig kan zijn, stellen instellingen intern beleid op. Dit interne beleid helpt analisten om subjectieve indicatoren te beoordelen op een manier die in lijn is met de ‘risk appetite’ van de desbetreffende instelling.
Bij het opstellen van intern beleid kunnen financiële instellingen zich baseren op risico-indicatoren en richtlijnen die in de Wwft vastgelegd zijn. Daarnaast kan de leidraad die door het Bureau Financieel Toezicht (BFT) is opgesteld ook helpen met het opstellen van beleid.
Interne richtlijnen rondom het beoordelen van subjectieve risico-indicatoren worden vastgelegd in de werkinstructie(s) voor analisten. Dit biedt enige houvast in het beoordelen van verschillende soorten risico’s die in de praktijk voorbij komen.
KYC professionals bij Etage
Etage 0 is een detacheringsbureau gespecialiseerd in KYC. Onze professionals werken op (tijdelijke) opdrachtbasis bij gerenommeerde opdrachtgevers zoals ABN Amro, ING, Bank Mendes Gans, Robeco en meer. Bekijk onze KYC vacatures of neem contact op om de mogelijkheden voor jouw organisatie te bespreken.
