Financiële instelling zijn vanuit de Wet ter voorkoming van witwassen en het financieren van terrorisme (Wwft) verplicht om rekening te houden met verschillende CDD risico’s.
Elke potentiële klant of andere stakeholder van een Wwft-plichtige organisatie moet gescreend worden op deze risico’s door middel van een CDD-onderzoek.
Tijdens dit onderzoek wordt gekeken naar meerdere CDD risico’s, maar welke risico-indicatoren zijn er precies? In dit artikel geven we antwoord op deze vraag.
Wat is CDD?
CDD staat voor ‘Customer Due Diligence’ en verwijst naar een gedegen ‘klantenonderzoek’. Tijdens dit onderzoek analyseert een CDD Analist de integriteit van de klant aan de hand van verschillende risico-indicatoren.
Financiële instellingen willen met het cliëntenonderzoek achterhalen of klanten geen banden hebben met personen of bedrijven die zich schuldig maken aan financieel-economische criminaliteit. Deze klanten kunnen zowel natuurlijke personen als organisaties zijn.
Hierbij kunnen ook bepaalde cliëntgebonden risico’s, zoals de activiteiten of eigendomsstructuur van de klant, meespelen in de inschatting van risico’s die met een klant gemoeid gaan.
Wat zijn de CDD risico’s?
‘CDD risico’s’ verwijzen naar risicofactoren die de kans op betrokkenheid bij illegale activiteiten via het financiële systeem, zoals witwassen, fraude of terrorisme financiering vergroten. Financiële instellingen toetsen of deze risico’s bij klanten aanwezig zijn om hun reputatie én de financiële sector in bredere zin te beschermen.
Sommige CDD risico’s zijn vanuit de Wwft verplicht, maar financiële instellingen mogen klanten ook toetsen aan risico’s die voor de desbetreffende organisatie van belang zijn. Dit zijn de vier belangrijkste en meestvoorkomende CDD risico-indicatoren:
- Cliëntgebonden risico’s
- Product-, dienst- en transactierisico’s
- Leveringskanaal risico’s
- Geografische risico’s
CDD risico 1: cliëntgebonden risico’s
Bij het cliëntgebonden risico wordt gekeken naar de risico’s die aan een klant zelf kleven. Allereerst wordt onderzocht wat de bron van de (financiële) middelen is, zoals inkomsten vanuit loondienst of inkomende geldstromen vanuit bedrijfsactiviteiten. Hierbij is het belangrijk om te toetsen of de bron van de middelen past bij het klantbeeld.
Sommige sectoren waarin een klant actief kan zijn brengen een verhoogd risico op witwassen, terrorismefinanciering, of reputatieschade met zich mee. Dit speelt een belangrijke rol in de risicoanalyse.
Er wordt tevens getoetst of de klant op een sanctielijst vermeld wordt. Het is voor instellingen verplicht om eventueel opgelegde sancties na te leven. Ook wordt nagegaan of de klant (een direct familielid van) een politiek prominent persoon (PEP) is. Een PEP vormt een verhoogd risico op corruptie en het faciliteren van witwaspraktijken of terrorisme financiering.
Bij organisaties is het tot slot belangrijk om de UBO’s te achterhalen en de complexiteit van de eigendomsstructuur te beoordelen. De integriteit van de UBO(‘s) kan iets zeggen over de integriteit van het bedrijf. Een bovenmatig complexe structuur kan een CDD risico vormen.
CDD risico 2: product-, dienst- en transactierisico’s
Product-, dienst- en transactierisico’s verwijzen naar de risico’s die met de producten en diensten die de klant afneemt gepaard gaan en de risico’s die samenhangen met de transacties die de klant onderneemt.
Het vaststellen van de product-, dienst- en transactierisico’s hangen in sterke mate samen met het klantprofiel dat is opgesteld. Naar aanleiding van het opgestelde klantbeeld kan een inschatting gemaakt worden van de gebruikelijkheid van verschillende soorten transacties en afname van financiële producten of diensten.
Zo kan het voor een grootzakelijke klant bijvoorbeeld heel logisch en passend zijn om een cashpooling product af te nemen. Bij een natuurlijke persoon past een dergelijk financieel product echter niet in het klantbeeld.
Betreft de gedragingen op de rekening(en) van een klant zijn er zowel objectieve als subjectieve indicatoren van ongebruikelijke transacties. Enkele veelvoorkomende transactierisico’s zijn:
- Het gebruik van contanten (percentage, grote coupures en gebruikelijkheid)
- Buitenlands geldverkeer (met name met hoog-risicolanden)
- Gebruikelijkheid van de tegenrekeningen
- Opvallende volumes
- Grote frequentie van stortingen onder de meldgrens (smurftechnieken)
- Inkomsten uit hoog risicoactiviteiten (zoals cryptovaluta of vastgoed)
Bij het analyseren van transactierisico’s tijdens een transactieanalyse wordt altijd gekeken naar de transacties in de context van het klantbeeld. Transacties die bij de ene klant logisch en verklaarbaar zijn, kunnen bij een andere klant mogelijk vraagtekens oproepen.
Cryptovaluta als risico
Cryptovaluta zijn steeds populairder onder beleggers. Naast particuliere beleggers, maken echter ook criminelen regelmatig gebruik van cryptovaluta. Door de grote mate van anonimiteit (activa niet op naam, maar op een “wallet address”) lenen vooral gedecentraliseerde cryptovaluta zich uitstekend voor witwassen en fraude.
Financiële instellingen merken inkomsten uit cryptovaluta veelal als verhoogd risico aan. Of er sprake is van inkomsten uit- of handel in cryptovaluta kan meestal via de transactieanalyse achterhaald worden Indicatoren voor het witwassen van geld via cryptovaluta kunnen zijn:
- Inconsistente verklaringen over de bron van de fondsen
- Banden met ‘dark web’ markten
- Het verzenden of ontvangen van grote bedragen via crypto platformen
- Het gebruik van cryptovaluta-geldautomaten om fiatgeld te storten
- Het gebruik van smurftechnieken om fondsen te splitsen
CDD risico 3: leveringskanalen risico’s
Het leveringskanalen risico gaat gepaard met de wijze waarop een relatie wordt aangegaan. Wanneer een klant zelf een relatie met een financiële instelling aangaat, kan een goede inschatting van het risicoprofiel van de klant gemaakt worden. Er is directe communicatie met de klant, waardoor makkelijk de benodigde CDD documentatie opgevraagd kan worden.
Als een klant een relatie met een financiële instelling aangaat via een derde partij, zoals een accountant, advocaat of tussenpersoon, is deze directe communicatie er niet. Het is daardoor lastiger om potentiële integriteitsrisico’s te identificeren.
In dit geval moet altijd achterhaald worden wat de reden hiervoor is. Ook moet zowel de integriteit van de klant als de integriteit van de derde partij onderzocht worden om een volledige inschatting van de CDD risico’s te kunnen maken.
CDD risico 4: geografische risico’s
Het geografische risico wordt ook wel landenrisico genoemd. Hierbij wordt gekeken naar het vestigingsland van de klant, het land van incorporatie (bij organisaties) en de landen waarmee de klant transacties onderneemt.
Sommige landen brengen een hoger risico op witwassen en/of terrorismefinanciering met zich mee. Verschillende factoren kunnen bepalen of er sprake is van een land met verhoogde risico’s, namelijk:
- Er is sprake van sancties, embargo’s of andere maatregelen vanuit de VN, EU of VS
- Het land kent een hoge mate van corruptie en/of is politiek instabiel
- Het land doet te weinig bij de bestrijding van witwassen en terrorismefinanciering
Om erachter te komen of het land van vestiging en/of incorporatie van de klant een verhoogd risico met zich mee brengt kunnen verschillende referenties gebruikt worden:
- Er zijn vrij toegankelijke sanctielijsten beschikbaar op welke gesanctioneerde natuurlijke personen, organisaties en/of landen terug te vinden zijn
- Transparency International brengt jaarlijks een lijst uit die de mate van corruptie in verschillende landen weergeeft op basis van de inschattingen van experts en natuurlijke personen die actief zijn in het zakenleven in de desbetreffende landen
- De FATF stelt periodiek een lijst op met landen die een verhoogd risico op witwassen en/of terrorisme financiering met zich meebrengen.
Financiële instellingen stellen tevens op basis van de bovengenoemde lijsten zelf landenlijsten op. Deze kunnen in sommige gevallen strenger zijn dan de bovengenoemde lijsten, afhankelijk van de interne belangen en risico inschattingen. Geografische risico’s zullen in grote mate meespelen in de uiteindelijke risico classificatie van een klant.
Ben jij geïnteresseerd in een carrière als CDD Analist? Bekijk onze CDD vacatures!Hoe werkt een risicoclassificatie?
Aan de hand van de risico’s die geïdentificeerd worden, kent de CDD Analist een risicoclassificatie aan een (potentiële) klant toe. Klanten kunnen in vier risicocategorieën worden ingedeeld: laag, midden, hoog of onacceptabel. Deze classificaties hebben invloed op de (her)acceptatie van de klant en de frequentie van CDD reviews in de toekomst.
Wanneer er sprake is van een onacceptabel risico bij een onboarding. zal de aanvrager van het financiële product niet als klant geaccepteerd worden. Als het een CDD review van een bestaande klant betreft, zal afscheid van de klant genomen worden.
Wanneer er sprake is van een laag, midden, of hoog risico bij een klant zal er respectievelijk om de 5, 3 of 1 jaar een nieuwe CDD review worden uitgevoerd. Op deze manier worden klanten met een hoger risico scherper gecontroleerd.
Klanten zullen ook opnieuw aan een CDD review worden onderworpen wanneer er een signaal uit automatische monitoring wordt afgegeven of wanneer iemand binnen de financiële instelling kennis heeft van een mogelijk risico. Dit heet een “event driven review”.
Doordat het uitvoeren van een CDD analyse in grote mate afhankelijk is van aanwezige risico’s, wordt er niet onnodig inbreuk gemaakt op de privacy van klanten, maar worden bestaande risico’s wel zo goed mogelijk in kaart gebracht en gemitigeerd.
CDD risico’s beheersen met Etage 0
Etage 0 is een detacheringsbureau gespecialiseerd in CDD. Onze professionals werken op (tijdelijke) opdrachtbasis bij gerenommeerde opdrachtgevers zoals ABN Amro, ING, Bank Mendes Gans, Robeco en meer. Bekijk onze CDD vacatures of neem contact op om de mogelijkheden voor jouw organisatie te bespreken.
