De ‘Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme’ (Wwft) is één van de belangrijkste wetten in het tegengaan van financieel-economische criminaliteit (FEC).
De wet is in 2008 in werking getreden. In 2018 kwam de wet uitgebreid in het nieuws toen bleek dat veel instellingen zich niet (voldoende) aan de gestelde regels hielden.
In dit artikel bespreken we wat de Wwft precies is en inhoudt. Daarnaast kijken we welke verplichtingen (financiële) instellingen vanuit de wet hebben.
Wat is de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft)?
De ‘Wwft’ staat voor de ‘Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme’. Deze wet heeft, zoals de naam al doet vermoeden, als doel het voorkomen van witwassen, terrorismefinanciering, fraude en andere financieel-economische criminaliteit.
De Wwft is onderdeel van de nationale implementatie van de Europese anti-witwas richtlijnen (AMLD: Anti Money Laundering Directives). De AMLD zijn door de EU opgesteld om te voldoen aan de aanbevelingen van de Financial Action Task Force (FATF).
In de Wwft zijn verplichtingen voor (financiële) instellingen ten aanzien van het voorkomen van financieel-economische criminaliteit vastgelegd. Deze verplichtingen bestaan uit verschillende maatregelen die helpen om verdachte geldstromen en gedragingen op te sporen en te beoordelen.
De Wwft bevat de minimale normen waaraan instellingen zich moeten houden. Zolang aan deze minimale eisen voldaan wordt, mag de instelling zelf verder invulling geven aan hun beleid omtrent het voorkomen van financieel-economische criminaliteit.
Door verdachte transactiepatronen en andere gedragingen op basis van de Wwft-richtlijnen te analyseren, kan de integriteit van de klant beoordeeld worden. Hierdoor weet een instelling met wie zij zaken doen en of deze partij integer is.
Wanneer er sprake is van een erg hoog risico bij een klant, kan een instelling besluiten om geen diensten meer te verlenen aan de klant. Zo kan voorkomen worden dat deze organisatie onverhoopt betrokken raakt bij bijvoorbeeld witwassen of terrorismefinanciering.
Wie valt er onder de Wwft?
De Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme geldt voor alle financiële instellingen. Daarnaast is de wet van toepassing op partijen die te maken hebben met (het faciliteren van) geldstromen of hoog-waarde goederen. De Wwft geldt bijvoorbeeld voor:
- Banken
- Verzekeraars
- Beleggingsinstellingen
- Betaaldienstverleners
- Crypto dienstverleners
- Wisselkantoren
- Makelaars
- Taxateurs
- Notarissen
- Trustkantoren
- Advocaten
- Accountants
- Belastingadviseurs
- Speelcasino’s
- Partijen die bemiddelen in de handel in hoog-waarde goederen (bijvoorbeeld de aan- en verkoop van luxe voertuigen, kunstobjecten en juwelen)
Doordat deze partijen vanuit de wet verplicht zijn om goed zicht op hun klanten te hebben, kan voorkomen worden dat hun diensten misbruikt worden voor witwassen, terrorismefinanciering of andere vormen van financieel-economische criminaliteit.
Om goed zicht op de integriteit van klanten te krijgen, moeten deze instellingen voldoen aan een aantal verplichtingen vanuit de Wwft. Het nakomen van deze verplichtingen moet goed gedocumenteerd worden, zodat kan worden bewezen dat aan de minimale eisen voldaan is.
Welke verplichtingen staan in de Wwft?
Vanuit de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme vloeien verschillende verplichtingen voor alle partijen die onder deze wet- en regelgeving vallen voort. Alle Wwft-plichtige organisaties moeten (ten minste) voldoen aan de volgende verplichtingen:
- Het uitvoeren van een gedegen cliëntenonderzoek inclusief risicoclassificatie
- Het doorlopend monitoren van transacties op de rekening van de klant
- Het doen van een (eventuele) Melding Ongebruikelijke Transactie (MOT)
- Het waarborgen van Wwft compliance onder het (volledige) personeel
De instellingen dienen periodiek cliëntenonderzoek uit te voeren en doorlopend aan de minimale eisen te voldoen. Hierdoor worden eventuele veranderingen in gedrag en/of risico’s tijdig gedetecteerd en beoordeeld.
Geïnteresseerd in het werken met de Wwft? Bekijk onze KYC vacatures!Integriteitsonderzoek naar de klant
Vanuit de Wwft zijn (financiële) instellingen verplicht om een cliëntenonderzoek uit te voeren naar hun zakelijke én particuliere klanten. Dit onderzoek wordt veelal uitgevoerd door de KYC (Know Your Customer) of CDD (Customer Due Dilligence) afdeling.
Tijdens het klantenonderzoek wordt gebruik gemaakt van een zogeheten ‘risk based approach‘. Dit houdt in dat er minder onderzoek plaatsvindt waar het kan en meer waar het moet. Als er veel risico’s zijn bij een bepaalde klant, moet er een uitgebreid onderzoek worden uitgevoerd. Wanneer een klant weinig en lage risico’s oplevert, volstaat een verkort onderzoek.
Vanuit de Wwft wordt verplicht gekeken naar verschillende CDD risico’s die de klant met zich meebrengt om te beoordelen wat voor onderzoek er plaats moet vinden. De risico’s die onder andere onderzocht worden zijn:
- Cliëntgebonden risico’s
- Product-, dienst- en transactierisico’s
- Leveringskanaal risico’s
- Geografische risico’s
Risicoclassificatie van de klant
Op basis van het onderzoek dat door een KYC Analist of CDD Analist is uitgevoerd, wordt aan iedere klant een risicoclassificatie toegekend. Dit geeft een indicatie van de integriteit van de klant en het risico op betrokkenheid bij financieel-economische criminaliteit.
Afhankelijk van de risicoclassificatie (laag, midden, hoog of onacceptabel), wordt een klant vaker of minder vaak opnieuw beoordeeld. Wanneer er sprake is van een onacceptabel risico, zal afscheid van een klant genomen worden.
Ook kunnen naar aanleiding van bepaalde gedragingen of risico’s beperkende maatregelen aan een klant worden opgelegd, zoals het blokkeren van contante stortingen. Deze maatregelen helpen om eventuele risico’s te mitigeren.
Doorlopende transactiemonitoring
De Wwft verplicht financiële instellingen tot het uitvoeren van ‘continued monitoring’ op de rekening van klanten. Dit houdt in dat er doorlopend zicht is op de (gebruikelijkheid van de) transacties op de rekening.
Doorlopende transactiemonitoring wordt meestal gedaan door speciaal hiervoor ontwikkelde software. Deze software kan een automatische ‘alert’ genereren wanneer er mogelijk verdachte transacties worden herkend.
Daarnaast zijn bij veel financiële instellingen speciale ‘Transaction Monitoring’ (TM) Analisten aangesteld. Deze zijn gespecialiseerd in- en verantwoordelijk voor het analyseren van rekeningen en het herkennen van verdachte transacties.
Op basis van doorlopende transactiemonitoring kan een ‘event-driven review’ worden aangemaakt. In dit geval wordt een klant opnieuw beoordeeld aan de hand van een nieuw cliëntenonderzoek.
Melding ongebruikelijk transactie (MOT)
Verdachte transacties moeten vanuit de Wwft altijd gemeld worden bij de Financial Intelligence Unit Nederland (FIU) in de vorm van een Melding Ongebruikelijke Transactie (MOT).
Op basis van objectieve en subjectieve indicatoren wordt vastgesteld of een transactie ongebruikelijk of verdacht is. Naar potentieel verdachte transacties wordt altijd gekeken vanuit de context van het opgestelde klantbeeld.
Wanneer er een melding wordt gedaan, mag de klant hiervan nooit op de hoogte gesteld worden. Er is namelijk sprake van een ‘tipping off verbod’ (geheimhoudingsplicht) vanuit de Wwft.
Naar aanleiding van een melding voert de FIU verder onderzoek naar de transactie uit. Wanneer de FIU beoordeelt dat een transactie inderdaad verdacht is, wordt de relevante informatie doorgespeeld naar de opsporings- en veiligheidsdiensten.
Wwft compliance waarborgen
Financiële instellingen zijn verplicht om te zorgen dat hun personeel op de hoogte is van de verplichtingen vanuit de Wwft en dat deze worden nageleefd door de medewerkers. Om dit te realiseren bieden financiële instellingen cursussen en trainingen aan voor medewerkers die direct met de Wwft te maken krijgen.
De toezichthouders van de Wwft
De controle op de naleving van de verplichtingen die uit de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme voortvloeien wordt door de volgende toezichthouders uitgevoerd:
- Bureau Toezicht Wwft (BTWwft)
- De Nederlandsche Bank (DNB)
- Autoriteit Financiële Markten (AFM)
- Bureau Financieel Toezicht (BFT)
- Nederlandse orde van advocaten (NOvA)
- Kansspelautoriteit
Welke toezichthouder de controle uitvoert, is afhankelijk van de sector waarin de klant actief is. Bij banken zijn De Nederlandsche Bank (DNB) en de Autoriteit Financiële Markten (AFM) de instanties die controleren of aan de minimale eisen voldaan wordt.
Indien er door een Wwft-plichtige instelling geen adequate maatregelen worden genomen om witwassen of terrorismefinanciering te voorkomen, kan de instelling een (forse) boete worden opgelegd. In sommige gevallen kunnen natuurlijke personen binnen de instelling zelfs verantwoordelijk gehouden worden.
Voldoen aan de Wwft met Etage 0
Etage 0 is een detacheringsbureau gespecialiseerd in KYC. Onze professionals werken op (tijdelijke) opdrachtbasis bij gerenommeerde opdrachtgevers zoals ABN Amro, ING, Bank Mendes Gans, Robeco en meer. Bekijk onze KYC vacatures of neem contact op om de mogelijkheden voor jouw organisatie te bespreken.
